De klok tikt als het gaat om het halen van de klimaatdoelstellingen die Nederland zich heeft gesteld voor het jaar 2030. Een van de belangrijkste pijlers om deze doelen te bereiken is de massale installatie van warmtepompen. Om consumenten te helpen verduurzamen, moet de plaatsing en installatie van warmtepompen drastisch omhoog. Wordt het lopende band werk?

De urgentie van warmtepompen

Volgens het klimaatakkoord moet Nederland in 2030 minstens 1,3 miljoen warmtepompen geïnstalleerd hebben. Dit is een ambitieuze doelstelling die cruciaal is om de uitstoot van broeikasgassen met 55% te verminderen ten opzichte van 1990. Warmtepompen spelen een centrale rol in deze strategie omdat ze een duurzaam alternatief bieden voor de traditionele gasgestookte cv-ketels.

Vanaf 2026 wordt het verplicht om bij het vervangen van een cv-ketel minstens een hybride warmtepomp te installeren. Dit benadrukt de urgentie en de noodzaak om nu al stappen te ondernemen. Woontlekker schrijft er vaker over.

Huidige stand van zaken

Hoewel er al honderdduizenden warmtepompen zijn geïnstalleerd, is dit voornamelijk gebeurd in nieuwbouwwoningen. Het overgrote deel van de bestaande woningvoorraad moet nog worden aangepakt. In 2022 waren er nog ruim zes miljoen woningen met een gasaansluiting. Om deze op tijd om te schakelen naar duurzame verwarming, moet het tempo van installatie fors omhoog.

Een van de grootste uitdagingen is het gebrek aan vakmensen die de installatie kunnen uitvoeren. Momenteel kost het installeren van een warmtepomp aanzienlijk meer tijd dan het plaatsen van een cv-ketel. Het moet daarom anders en beter, door onder andere de installatietijd te verkorten. Standaardisatie is daarbij een belangrijk sleutelbegrip. Een oplossing bijvoorbeeld is de zogenaamde skid, een frame waar alles in de fabriek al vooraf passend in wordt geplaatst. Wat ook helpt is met slechts een klein aantal merken werken, want dat beperkt de hoeveelheid informatie, en vooral: het verschil ertussen.

Innovatieve oplossingen

Om die 1,3 miljoen geïnstalleerde warmtepompen te halen streeft Techniek Nederland (de brancheorganisatie van de installateurs) naar jaarlijks 400.000. Het installeren van warmtepompen kost nu nog aanzienlijk meer tijd dan het plaatsen van een cv-ketel. Het hangt af van de situatie in je huis hoe lang dat duurt. Een eenvoudige installatie kan in één dag geplaatst worden. Een complexe installatie kan tot circa 5 werkdagen duren, afhankelijk van of een aanpassing van de woning en/of het afgiftesysteem noodzakelijk is.

Maar er wordt hard gewerkt aan oplossingen om de installatietijd te verkorten en de efficiëntie te verhogen.

Team Duurzaam Installeren (TDI)

Team Duurzaam Installeren (TDI) is een samenwerkingsverband van elf toonaangevende partijen op het gebied van installatietechniek en energielevering. Deze club heeft ambitieuze plannen om vijfhonderd warmtepompen per dag te gaan installeren. Met een forse overheidssubsidie zijn ze met dat proces aan de slag. Zo hebben zij al een aantal tips en tricks om de installatiewerkzaamheden sneller en efficiënter te maken. Zoals:

• Voorbereidende handelingen: vooraf samenvoegen van installatiedelen op skids of in prefab modules kan de installatietijd aanzienlijk verkorten.
• Gebruik van boren: Het gebruik van een boormal waarmee alle gaten in één keer op de juiste plek geboord kunnen worden bespaart tijd en vermindert fouten.
• Logistieke verbeteringen: laten bezorgen van installatieonderdelen door een transporteur, zodat de monteur direct aan de slag kan, in plaats van zelf onderdelen te moeten vervoeren.

Opleiden van nieuwe vakmensen

Om het tekort aan geschoolde vakmensen aan te pakken voor de installatie van warmtepompen, zijn er opleidingen en trainingen nodig. Het opleiden van nieuwe monteurs is essentieel, zowel voor jonge technici als voor zij-instromers. Deze opleidingen moeten praktisch en efficiënt zijn om snel nieuwe monteurs klaar te stomen voor de arbeidsmarkt.

Samenwerken voor een duurzaam Nederland

Om de klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen, moeten we de installatie van warmtepompen drastisch versnellen. Dit vereist een gezamenlijke inspanning van installateurs, fabrikanten, kennisinstituten en de overheid. Door innovatieve oplossingen, efficiënte installatietechnieken en de opleiding van nieuwe vakmensen kunnen we ervoor zorgen dat Nederland op tijd klaar is voor een duurzame toekomst.

Dit blog is gebaseerd op informatie uit vakbladen en bronnen zoals Team Duurzaam Installeren.

Meer lezen:

https://projecten.topsectorenergie.nl/projecten/team-duurzaam-installeren-naar-500-duurzame-installaties-per-dag-37636

https://teamduurzaaminstalleren.nl/nieuws/kemkens-innovatiekracht-tdi-zit-niet-zozeer-in-de-technologie-zelf-maar-in-de-samenwerking

Het gebruik van airco’s neemt wereldwijd toe, met een verwachte verdubbeling naar 5,6 miljard apparaten in 2050. Dit lijkt een logische reactie op de opwarming van de aarde, maar is het wel de juiste oplossing? De tv-uitzending “Cooler zonder airco” van HUMAN werpt licht op deze kwestie en onderzoekt alternatieven voor het koel houden van huizen. Hoe hou je je huis koel zonder de planeet verder op te warmen?

Airco’s bieden onmiskenbaar direct comfort, vooral tijdens extreme hittegolven. Moderne airconditioners zijn bovendien veel energiezuiniger geworden dan hun voorgangers, vooral wanneer ze worden gecombineerd met zonnepanelen. Zoals Edwin Hoogerwerf, directeur van Daikin Nederland, in de uitzending opmerkt: “Vroeger was een airco een energieslurper, de efficiëntie is nu erg verbeterd.” Dit maakt ze voor veel consumenten een aantrekkelijke optie om hun huizen koel te houden.

“Airco corrigeert wat in ontwerp misgaat”

Toch zijn er aanzienlijke nadelen verbonden aan het gebruik van airco’s. Ze dragen niet alleen bij aan het wereldwijde energieverbruik en de CO2-uitstoot, maar zorgen ook voor een vicieuze cirkel waarin we afhankelijk worden van technologie om problemen op te lossen die bij het ontwerp van onze woningen hadden moeten worden aangepakt. Hoogleraar duurzaam bouwen aan de TU Delft Andy van den Dobbelsteen legt uit: “De aanschaf van een airco zou in Nederland niet nodig moeten zijn, als we beter zouden omgaan met het ontwerp van woningen. Airco’s corrigeren wat er in het ontwerp misgaat. We moeten veel meer nadenken aan het begin, in plaats van aan het eind corrigerende maatregelen toe te passen.”

De airco wordt vaak gezien als een manier om gebreken in het ontwerp van huizen te compenseren, in plaats van de oorzaak van het probleem aan te pakken. CEO van Ballast Nedam Development Onno Dwars benadrukt in de uitzending dat verouderde bouwregelgeving hier een belangrijke rol in speelt. “De woningen die we nu bouwen, voldoen niet aan de eisen die we in de toekomst aan onze woningvoorraad zullen stellen. Dit komt onder andere doordat regelgeving te afhankelijk is van de politieke kleur op dat moment. We blijven functies toevoegen in de bouw die veel energie gebruiken, in plaats van het energieverbruik te reduceren.”

Gezondheidsrisico’s door verkeerd gebruik

Naast de impact op het klimaat zijn er ook gezondheidsaspecten die meetellen. Lenne Kuijer, onderzoeker aan de TU Eindhoven, wijst erop dat veel mensen de airco te laag instellen, wat kan leiden tot ongezonde temperatuurverschillen tussen binnen en buiten. “Mensen stellen de temperatuur te laag in, wat het effect van opsluiting geeft omdat het verschil tussen binnen en buiten te groot wordt,” zegt Kuijer. Dit kan ervoor zorgen dat mensen minder snel naar buiten gaan en meer de auto nemen, wat hun gezondheid negatief beïnvloedt. Bovendien: mensen met een airco hebben meer de neiging om de auto te pakken als het warm is, blijkt uit haar onderzoek.

Kies bewust en duurzaam

De consument heeft de airco omarmd, maar wat zijn de gevolgen voor het klimaat? Het lijkt een totaaloplossing maar drukt andere manieren waarop je met hitte om kan gaan weg. De noodzaak om zonwering op te hangen en te integreren in je dagelijkse routine verdwijnt bijvoorbeeld.

Als consument is het essentieel om bewust keuzes te maken en je bewust te zijn van de lange termijngevolgen van de technologieën die je gebruikt. Een airco biedt snel comfort, maar het is belangrijk om te overwegen wat de impact is op je energierekening en het milieu. Het is niet ingewikkeld de hitte buiten te houden zonder airco. Denk na over andere mogelijkheden, zoals verbeterde isolatie of zonwering om je huis koel te houden. Door bewuster te kiezen, kun je niet alleen bijdragen aan een lagere energierekening, maar ook aan een duurzamer toekomstperspectief.

Je kijkt de uitzending van HUMAN hier terug: https://npo.nl/start/serie/wat-houdt-ons-tegen/seizoen-3/cooler-zonder-airco/afspelen

Ook interessant op onze site: Is een airco duurzaam?