De zomers worden warmer zodat we steeds meer op zoek gaan naar maatregelen om onze woning koel te houden. Een van de mogelijkheden is glas met een speciale zonwerende coating, ook wel zonwerend glas genoemd. Dat houdt in de zomer de warme zonnestralen buiten en maakt het in de woning een stuk koeler. Klinkt ideaal, maar er is – letterlijk en figuurlijk – ook een schaduwkant.

Zonwerend glas is veelal HR++ glas met een extra zonwerende coating die de warmte van de zon buiten houdt. Deze technische oplossing is met name interessant voor woningen met veel ramen of een grote pui waar de hele dag de zon op staat. Want hier wordt het in de zomer namelijk ontzettend warm. Op verschillende websites van glasaanbieders staat dat deze innovatie in de winter ook zeer geschikt is. De kwaliteit is namelijk HR++ glas, glas dat goed isoleert en de warmte van de verwarming binnenhoudt. Maar ze houden geen rekening met de voordelen van de winterzon, die door de zonwerende coating wordt buiten gehouden. 

Zonwerende coating belemmert

Zonwerende coating heeft dus verschillende voordelen: het wordt in de zomer niet zo warm in je woning en je hebt geen schermen nodig die de lichtinval of je uitzicht belemmeren. Deze voordelen spelen enkel in de zomer. De nadelen die deze coating met zich meebrengt, zul je vooral ervaren als je woning verwarmd moet worden. In de winter wordt je woning verwarmd door het verwarmingssysteem én door de zon, als die er is. Maar door de zonwerende coating, kunnen de warme zonnestralen je woning niet in, waardoor deze natuurlijke bron van verwarming wegvalt.

De winterzon is dus een belangrijke warmtebron voor gebouwen. Als deze goed geörienteerd zijn op de zon, hoeft de verwarming op zonnige winterdagen soms niet eens aan! Hiermee kan volgens dit artikel van Kennisinstituut KERN tot wel 50% worden bespaard op stookkosten. 

Op deze afbeelding zie je hoe warmtewerend glas werkt. De coating is het turquoise streepje achter de eerste glasplaat. Bron: AA-glas

Zonwerend glas vergeleken met alternatieven

Het artikel van Kennisinstituut KERN maakt een vergelijking tussen drie soorten zonwering:

• Een overstek van 1 meter boven ramen die op het zuiden zijn geörienteerd
• Verticale zonwering
• Zonwerend glas

De drie zorgen ervoor dat het in de zomer een stuk aangenamer is in de woning. In de winter zijn er echter grotere verschillen. De eerste optie, het overstek, zorgt ervoor dat er een kleine toename in verwarming nodig is. Dit komt doordat het overstek een klein deel van de zon tegenhoudt. De verticale zonwering kan omhoog  zodat de zon de ruimtes in huis optimaal kan verwarmen. De zonwerende beglazing zorgt er daarentegen voor dat er 15% meer moet worden gestookt dan als de zon de woning wel optimaal kan verwarmen.

Conclusie: vaste zonwering kost energie in de winter!

De beste zonwering zomer én winter?

Als er naar de berekeningen van Kennisinstituut KERN wordt gekeken, kun je dus het best voor tijdelijke zonwering kiezen. Deze doe je naar beneden als je het nodig hebt zodat je slim gebruik kunt maken van de warmte van de zon.

Er zijn natuurlijk nog veel meer opties dan de drie die zijn besproken. Zo zijn er raffstores, dit lijkt een beetje op jaloezieën maar dan aan de buitenkant van je woning. Een stijlvolle oplossing, menigeen vindt het ook fraaier dan zonwering én ze belemmeren het uitzicht minder. Maar je kunt ook voor natuurlijke zonwering kiezen zoals ik thuis heb gedaan. Leilindes hebben veel bladeren in de zomer waardoor schaduw ontstaat. Deze vallen in de herfst waardoor de winterzon wél het huis in kan komen. Een gedeeltelijke oplossing zijn bomen altijd.

Meer lezen over zonwering en glas

ISSO, een kennisplatform voor bouwprofessionals, heeft een whitepaper gemaakt over zonwering. Je kan dit hier lezen als je gratis een account aanmaakt. En niet te vergeten: Woontlekker heeft zelf ook een informatief ebook over energiezuinig glas kiezen.

Koudebruggen. Of zijn het toch thermische bruggen of juist warmtebruggen? Op internet vind je verschillende terminologie en uiteenlopende informatie. Wij vroegen het bouwkundig expert Dirk Jan Karsten van de Luchtdichtshop. De informatie die hij gaf was anders dan verschillende bronnen op het internet. Dus benieuwd welke terminologie juist is en wat het is? Lees dan vooral verder.

Koudebrug, warmebrug of thermische brug?

In de volksmond wordt het veelal een koudebrug genoemd. Het heeft deze benaming in Nederland gekregen omdat wij met name last hebben van dit soort aansluitingen: de plek waar een koude, warme of thermische brug ontstaat, in de koude periode. De plek voelt dan koud aan en dat maakt ‘koudebrug’ een logische benaming.

Echter, is het niet zo dat de kou van buiten naar binnen komt, hoewel dat misschien wel zo lijkt. De warmte stroomt juist naar buiten. Hierdoor is er in Duitsland gekozen voor de term ‘Wärmebrücke’, oftewel warmebrug. In het Engels wordt het een ‘Thermal Bridge’, ofwel thermische brug genoemd. Volgens Dirk Jan hebben de Engelsen het bij het rechte eind: “de aansluitingen waar het fenomeen plaatsvindt is namelijk een snelweg voor thermische energie.” In dit artikel spreken we vanaf nu dan ook van ‘thermische bruggen’.

Wat is een thermische brug?

Een thermische brug is een aansluiting in de gebouwschil met een verminderde warmteweerstand. De gebouwschil, eigenlijk de jas van je woning, bestaat uit het dak, de vloer en de gevel. Een doorbreking van deze jas, bijvoorbeeld een balkon, kan vaak beter warmte geleiden dan de rest van de schil. Als warmte wordt geleid door een aansluiting, houdt dit in dat het materiaal van die aansluiting kou, of dus beter gezegd warmte, vervoert.

Dit betekent dat je hele gevel goed geïsoleerd kan zijn, maar als er een aansluiting van beton in de gevel zit van bijvoorbeeld het balkon, wordt op deze plek veel warmte de woning in en uit vervoerd. Op die plek is er dus geen isolatie die de geleiding van warmte kan stoppen en wordt gesproken van een thermische brug.

Kou en schimmelvorming

Een nadeel van de thermische brug is dat door het sterk geleidende materiaal warmte uit de woning verloren gaat. Dit geeft een onaangenaam binnenklimaat, het is in de winter namelijk kouder, en dat geeft waarschijnlijk hogere energiekosten. In de zomer kan er juist sprake zijn van warmte die de woning in komt.

Naast warmteverlies kan een koudebrug ook zorgen voor condensatie en schimmels. Dit komt doordat de warme lucht in huis wordt afgekoeld en in contact komt met de koude oppervlakken van de koudebrug. Schimmels en condensatie zijn slecht voor je gezondheid, maar kunnen uiteindelijk ook de muur structureel aantasten. Dit herstel brengt extra kosten met zich mee.

Waar komt het voor?

Zoals je hier leest kan een thermische brug voorkomen bij aansluitingen in de gebouwschil, bijvoorbeeld een balkon. Enkele voorbeelden van plekken waar een thermische brug kan ontstaan zijn:

• De overgang tussen funderingen en wanden in metselwerk
• Vloerplaten in contact met het buitenblad van de spouwmuur
• Lateien en balken die zijn aangestort tegen het buitenblad
• Raamdorpels
• Materialen in de gebouwschil met verschillende warmtegeleidingscoëfficiënten
• De aansluiting van je kozijnen op de wand rondom

Een thermische brug kan ook ontstaan in een houtskeletbouw wand, waarbij houten balken tussen de isolatie zitten. Het hout kan hier een thermische brug zijn in de gevel. Wel is belangrijk om te vermelden dat het effect van een thermische brug bij materiaal als hout wel een stuk minder is dan bij beton. Beton geleidt warmte makkelijker en meer, waardoor hier dus meer sprake is van warmte die wordt geleid.

Wil je meer voorbeelden van plekken waar thermische bruggen kunnen ontstaan? Of juist handige illustraties die thermische bruggen visualiseren? Bekijk dan de site van Joost de Vree. Op deze site vind je overigens meer betrouwbare informatie, al is het soms wel pittige stof.

Wat is een thermische brug NIET?

Toen we aan de slag gingen met onderzoek naar koudebruggen – want wij dachten voorheen ook dat dit de correcte terminologie was – kwamen we veel tegenstrijdige informatie tegen.

Daarom maken we je ook graag duidelijk wat een thermische brug dus NIET is. Zo weet je dat je op zoek moet naar andere oplossingen omdat jouw probleem bijvoorbeeld meer met kierdichting of juist slechte isolatie te maken heeft.

Op internet lees je soms dat thermische bruggen een gevolg zijn van slechte isolatie, bijvoorbeeld omdat deze niet goed op elkaar aansluit, omdat er gaten in (zijn gaan) zitten of omdat er vuil in het materiaal zit. Dit zorgt er zeker voor dat de isolatie minder goed zijn werk doet, maar is geen thermische brug. Er is namelijk geen sprake van materiaal dat thermische energie van buiten naar binnen geleidt en andersom.

Daarnaast lees je ook andere voorbeelden van thermische bruggen, als slechte afdichtingen die kieren of niet-geïsoleerde delen als gevolg hebben. Ook hier is vaak geen sprake van een thermische brug, maar niet altijd. In deze gevallen is het veelal de verplaatsing van warme of koude lucht zelf, door bijvoorbeeld een kier. Er is dus geen sprake van energieverplaatsing als gevolg van een materiaal als beton. Het effect is vaak wel hetzelfde: kou (of warmte) in de woning.

Thermische energie: verplaatsing van kou of warmte?

Nog even een korte alinea ter verduidelijking van thermische energie. In dit blog wordt namelijk veelal gesproken over de verplaatsing van warmte, terwijl je in je woning juist kou voelt binnenkomen. Hoe zit dit?

Dirk Jan van de Luchdichtshop legt het uit: “Thermische energie is net als water, het wil altijd vanzelf van een hoger punt naar een lager punt. Je kan het ook vergelijken met wind die altijd van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied gaat. Het is dus altijd de warmte (thermische energie) die zich verplaatst. Als gevolg daarvan kunnen objecten koud aanvoelen door het ontbreken van warmte. Maar kou kan zich dus niet verplaatsen, hoewel dat natuurlijk wel is wat we ervaren.”

Aan de slag met kou in je woning?

Heb je last van kou in je woning? Probeer dan na te gaan wat de reden hiervan is. Een thermische brug verhelpen is een stuk moeilijker dan je spouwmuur isoleren of tochtstrips toe te passen. Als je aan de slag wilt met je woning isoleren en de kou te verminderen raden we je aan om op onze ‘Gratis’ pagina te kijken. Hier vind je verschillende downloads om zelf je dak te isoleren, te ontdekken waar tocht je woning in komt, of om uit te zoeken welk glas je het best kan plaatsen.

Ook je kennis delen?

Heb jij ook ervaring en expertise die je graag wilt delen met een groter publiek dat wil verduurzamen? Dat kan bij Woontlekker! Wij staan open voor jouw ideeën en inbreng. Neem contact op via info@woontlekker.nl en laat ons weten waarover het kan gaan. Je mag zelf schrijven, maar dat hoeft niet. Wij hebben geen interesse in al te commerciële verhalen. Wij zijn benieuwd!

Op de foto Dirk Jan Karsten die bij mij thuis isolerend tape aanbrengt tussen gevel en kozijn, nadat de nieuwe pui is geplaatst.