Goed ventileren van je woning is belangrijk voor je gezondheid maar ook voor je wooncomfort. Ventileren zorgt voor schone lucht waardoor je minder last hebt van schimmels en huisstofmijt, welke ernstige gevolgen kunnen hebben voor je gezondheid. Voor je gezondheid is het daarom al belangrijk om je hierin te verdiepen. Maar ventileren is ook van belang voor je wooncomfort en energierekening. Vooral bij goed geïsoleerde woningen is ventilatie van groot belang. Het vocht wat in woningen kan ontstaan kan hier (zonder ventilatiesysteem) geen kant op. Vochtige lucht is minder makkelijk te verwarmen dan droge lucht wat resulteert in een hoge energierekening en onaangenamer wonen. Interessant allemaal maar hoe pak je dit allemaal aan? We nemen je mee van A tot Z in het e-book Ventilatie.
Ventileren is dus goed voor je gezondheid, woongenot en energierekening. Maar wat is het precies? Is het enkel een raampje open zetten en is dat dan wel zo duurzaam? Dit en nog veel meer komt naar voren in dit e-book dat bomvol informatie staat. Dit zijn de onderwerpen die je in het e-book Ventilatie kan verwachten:
Belang van ventilatie
Wat is ventilatie precies
Ventilatiesystemen
Praktische tips om aan de slag te gaan
Als je het formulier hieronder invult krijg je het e-book Ventilatie gratis in je mailbox.
Meer dan alleen e-book ventilatie
Op Woontlekker vind je nog veel andere informatie. Zowel in de vorm van blogs als gratis downloads. Benieuwd naar de andere e-books? Kijk dan op onze Gratis pagina. Geen fan van lezen? Op ons Youtube-kanaal en op ons Instagram-account vind je filmpjes. Volg ons als jij als eerst op de hoogte wil zijn van nieuwe en relevante blogs!
In Tull en ’t Waal staat op de oogstlocatie van BouwBoeren de hennep eind juni al aardig hoog en zijn ook al sprietjes van twee soorten sorghum te zien. Als de gewassen worden geoogst zullen zij niet geconsumeerd worden, maar zullen er biobased bouwmaterialen van worden gemaakt om zo uiteindelijk huizen te kunnen bouwen. Hoe dit proces van zaaien tot implementatie werkt en wat de initiatiefnemers drijft, vertelden Luc de Wit en Wout de Wit aan Woontlekker op de informatiedag. Benieuwd naar de toekomst van het bouwen volgens Luc en Wout? Lees dan verder of bekijk de korte video.
Het idee ontstond vanwege het tekort aan alle soorten bouwmaterialen, niet alleen biobased. Luc fietste door de kale weilanden en bedacht dat deze grond kon worden ingezet om bouwmaterialen te produceren. Vezelrijke gewassen kunnen hier goed groeien en zijn uitstekend bouwmateriaal. Het resultaat: natuurlijke bouwmaterialen uit de omgeving waardoor een tekort aan bouwmaterialen afneemt. De uitdaging: een lokale biobased keten opzetten om dit plan te realiseren.
Waarom biobased?
Laten we even terug naar het begin: waarom eigenlijk biobased bouwen in plaats van gewoon bouwen? Wout laat in zijn deel van de presentatie misschien wel de belangrijkste redenen zien:
De enorme vervuiling die gepaard gaat met het produceren van bouwmaterialen
Het afval (40% van al het afval is bouwafval) en de energie die gepaard gaat met de bouw
Het hoge energieverbruik van de gebouwen als ze uiteindelijk worden gebruikt
30% van de CO2 die wordt uitgestoten in de wereld is gerelateerd aan de bouw. Dit moet dus anders volgens de broers.
Door te focussen op biobased bouwen verdwijnen deze problemen grotendeels. Door lokaal bouwmaterialen te produceren houd je de vervoersbewegingen minimaal en in plaats van het uitstoten van CO2 slaan de vezelgewassen CO2 onder de grond op. Het afval dat tijdens het bouwen ontstaat is een stuk minder en is in veel gevallen biologisch afbreekbaar. Het energieverbruik van biobased woningen is zelfs negatief: je houdt energie over.
Benieuwd naar de mogelijkheden van biobased bouwmaterialen? De WUR heeft een catalogus ontwikkeld met een overzicht van de mogelijkheden. De WUR is doet veel onderzoek naar Biobased bouwen en heeft recent een artikel over vezelrijke gewassen als bouwmaterialen gepubliceerd in het Universiteitsblad. Deze vind je hier op pagina 12-17.
Van zaadje tot huis
De voordelen zijn duidelijk, maar hoe wordt dit gerealiseerd? Het proces dat Luc en Wout hebben ontwikkeld bestaat uit drie onderdelen: productie van de gewassen (dus zaaien en oogsten), het verwerken van de gewassen tot bouwmateriaal en de implementatie van de bouwmaterialen in woningen. Hieronder nemen we je kort mee in elke stap.
Productie: BouwBoeren
De productie wordt op dit moment gerealiseerd door BouwBoeren. Een bedrijf dat 5 verschillende gewassen, zowel eenjarig als meerjarig, op stukken grond laat groeien. Momenteel zijn er 6 boeren die meedoen aan de pilot die elk een aantal gewassen, om zo een monocultuur te voorkomen, op hun land laten groeien.
De teelt van vezelgewassen kent veel voordelen, hieronder zijn enkele genoemd:
Alternatief verdienmodel voor de boer
Draagt bij aan bodemherstel
Neemt CO2 en stikstof op
Draagt bij aan biodiversiteit
Verwerking: Biobased Factory
De verwerking van de vezelrijke gewassen die geproduceerd zijn door de Bouwboeren gebeurt in de fabriek van Biobased Factory. Het doel is om meerdere fabrieken in Nederland te realiseren vlak bij de oogstlocaties. Dat beperkt het transport. In de fabriek kunnen meerdere gewassen worden verwerkt tot hoogwaardige biobased bouwmaterialen. De producten die hier vanaf september 2023 worden geproduceerd zijn prefab, biobased, demontabele panelen voor de houtskeletbouw.
Het is overigens niet zo dat de oogst standaard naar de Biobased Factory gaat, als er andere afnemers zijn en er veel oogst is, zullen de bouwboeren ook aan hen verkopen.
Implementatie: Biobased Housing Solutions
De producten die door de Biobased Factory worden geleverd aan Biobased Housing Solutions. Hier ontwerpt Wout, als architect gespecialiseerd in biobased bouwen, biobased woningen. Die woningen hebben veel voordelen: ze worden veelal prefab geproduceerd waardoor ze heel snel worden gerealiseerd, de woningen zijn makkelijk uit elkaar te halen waardoor materialen opnieuw te gebruiken zijn en ze verbruiken geen energie maar leveren energie terug aan het net.
Droogte en landbouwgrond
Veelal positieve aspecten waarom biobased bouwen de toekomst is, maar wat zijn de nadelen? Een veelgenoemde reden om niet aan biobased vezelteelt te beginnen is omdat de kostbare landbouwgrond dan geen voedsel produceert maar bouwmateriaal. Dit klopt en zal ook zeker een argument blijven. Wel zijn er gewassen waarbij de toppen voor veevoer kunnen worden gebruikt en het restmateriaal voor bouwmateriaal. Hier moet dus een middenweg in gevonden worden om het nadeel te minimaliseren.
Het argument dat sommige biobased producten een grote impact op CO2 hebben gaat hier niet op. Dit argument wordt vooral opgevoerd bij dierlijke producten als wol waarbij de dieren methaan uitstoten. Bij deze producten wordt er eerder CO2 opgeslagen dan uitgestoten (m.u.v. het oogsten en vervoer natuurlijk, maar dit is minimaal vergeleken met producten als wol).
De afgelopen tijd (voorjaar 2023) is het lang droog geweest, dit is natuurlijk niet goed voor de planten. Per gewas verschilt hoe diep ze wortelen en hoe kwetsbaar ze zijn tegen droogte. Het bewateren is natuurlijk iets wat je zo veel mogelijk wil voorkomen en dat zien Wout en Luc ook in. Afgelopen maand is het jammer genoeg nodig geweest, maar hier zijn ze in de toekomst al mee bezig: ze willen zorgen dat de grond meer vocht vasthoudt zodat er minder bewatering nodig is. De oplossing die zij zien ligt in een bodembedekker zodat de verdamping van de grond minder hoog wordt. Hoe dit uitpakt moet nog blijken.
Enthousiast?
Ben jij enthousiast over dit initiatief van Luc en Wout? Momenteel is het nog een pilot en op kleine schaal. In september worden de eerste bouwmaterialen ontwikkeld, dus direct aan de slag met de biobased materialen zit er nog niet in. Houdt daarom hun website in de gaten en schrijf je in voor hun nieuwsbrief als je op de hoogte wilt blijven.
Daarnaast zoeken zij nieuwe BouwBoeren die vezelrijke gewassen willen groeien om de productie op te schalen. Je hoeft geen overigens boer te zijn, een groot stuk grond en enthousiasme is het belangrijkst!
Meer informatie over biobased bouwen? In onze blogcategorie ‘Groen’ vind je vergelijkbare artikelen, ook over andere biobased woningen.
Op de oogstlocatie van de BouwBoeren met Luc en Wout
Je huis koelen in de zomer is voor veel bewoners een opgave. Het kan met een airco, maar veel Nederlanders hebben deze niet en zijn ook niet van plan er een aan te schaffen. De voornaamste reden? De hoge kosten van een airco, het energieverbruik van het apparaat en het effect van airco’s op het klimaat. Dit blijkt uit een onderzoek van Milieu Centraal. Hoe je dan tijdens de warme dagen toch het hoofd en lichaam koel kan houden, lees je in dit blog.
Uit het onderzoek van Milieu Centraal waaraan 1000 Nederlanders hebben meegedaan, blijkt dat veel mensen de warmte in huis tegengaan met andere oplossingen. Ze kopen liever een ventilator, goede buitenzonwering of isoleren hun woning. Isolatie is sinds de afgelopen jaren de meest populaire manier om hitte buitenshuis te houden. Buitenzonwering in combinatie met isolatie kan 80% van de warmte buiten houden aldus dit onderzoek. Een airco is in zulke gevallen dan ook eigenlijk niet nodig.
Gratis je huis koelen
Veel Nederlanders twijfelen aan het nut van een airco. Je hebt een airco natuurlijk maar een kort deel van het jaar nodig en een mobiele airco laat ook veel warme lucht binnen. In plaats daarvan houden veel huishoudens de deuren, ramen en gordijnen dicht om zo de warmte buiten te houden. Dit is de goedkoopste manier om je woning koel te houden.
Je kan de ramen overigens wel openzetten om te koelen, dit moet dan wel om 6 uur in de ochtend wanneer de buitenlucht koeler is dan de lucht in je woning. Meer tips hoe je vrijwel gratis je huis te koelen lees je in de blog die Jan Tessel voor Woontlekker schreef.
Zelf zonwering maken
Zonwering aan de buitenkant kan een groot verschil maken. Een zonnescherm bij het terras om er lekker onder te zitten, ligt voor de hand. Maar het kan ook snel, simpel en goedkoop als je alleen de ramen wilt bedekken. Herinner je je de boerderijen met lakens voor de ramen in de zomer? Zo kwam ik op het idee van een snelle en simpele oplossing om zelf zonwering te maken. Voor een groot raam en toch niet meer dan 40 euro:
Ga naar de markt om goedkoop een lap zonwerende (!) stof te kopen die groter is dan je raam. Ik kocht het op de stoffenmarkt in Utrecht, je hebt hier al een lap vanaf 5 euro per meter.
Bepaal hoe je het doek uiteindelijk wil bevestigen voor je raam, dit is belangrijk voor het ontwerp.
Het doek dat ik heb gemaakt zit aan de bovenkant vast met een buis die in twee houders ligt. Deze buis gaat door een tunnel die ik aan de bovenkant van het doek heb genaaid. Ik had nog een buis voor waterleiding liggen die ik heb gebruikt, maar een lange stok kan natuurlijk ook.
Onderaan wordt het doek aan de muur bevestigd met spanelastieken. Hiervoor heb ik aan het doek lussen genaaid waar de spanelastieken aan worden bevestigd. In de muur heb ik kleine gaten gemaakt waar schroefhaken in zitten. Een ander systeem waar elastiek aan kan worden bevestigd kan natuurlijk ook.
De zon staat tijdens het maken van de foto’s nog niet op het raam. De muur is op het zuiden en wordt hierdoor heel warm vanaf een uur of 1. Zodra ik de zonwering op hang voelen we in de woonkamer gelijk een verschil.
Zo hou ik de warmte buiten
Zelf zonwering maken is een eenvoudige mogelijkheid om de warmte buiten te houden, maar ik heb naast zonwering ook nog andere maatregelen genomen. Ik heb verschillende bomen in de tuin geplant (onder andere leilindes) om natuurlijke schaduw te bieden.
Verder heb ik mijn hele huis geïsoleerd en dit scheelt een hoop. De ramen, het dak, de muren en de vloer zijn allemaal geïsoleerd. Een deel hiervan kun je zelf doen. Het dak hebben wij bijvoorbeeld zelf geïsoleerd. Andere isolatieklussen hebben we uitbesteedt.
Andere simpele tips om de warmte buiten te houden
Heb je een plat dak? Door plantjes op het dak te leggen hou je kou en warmte buiten. Geen geschikt dak om te vergroenen? Witte dakbedekking weerkaatst ook een hoop hitte.
Gebruik geen apparaten die veel warmte afgeven. Voorbeelden hiervan zijn: droger, fornuis en oven. Hang je was buiten op en maak een salade of steek de barbecue aan.
Planten zorgen voor verkoeling en isolatie. Pas dit toe door de gevel op het zuiden te vergroenen. Dit levert je een mooie uitstraling en een koelere woning op. We schreven hier ook een blog over.
Heb je al warmte in huis? Een nat laken voor een open raam hangen kan ervoor zorgen dat de lucht afkoelt. Dit moet je alleen wel regelmatig koel maken!
Zet een ventilator ’s avonds in de deuropening en zet het raam open. Zo wordt warme lucht de kamer uit gezogen en komt koele lucht via het raam naar binnen. Je kan de lucht nog meer koelen door bevroren flessen water voor de ventilator te zetten.
Wist je dat ventilatiesystemen en warmtepomp ook je woning koelen? Gebruik dit slim als je al een dergelijke installatie hebt.
Uit een rapport van TNO en Centraal Planbureau blijkt dat het voor 6 op de 10 huishoudens loont om te isoleren. Na isolatie van vloer, dak, gevel en glas bij woningen van voor 1992 houd je als bewoner iedere maand netto meer inkomen over dan zonder deze maatregelen. Mooie vooruitzichten, maar er zijn grote verschillen afhankelijk van je inkomen en het type woning. Benieuwd of het loont om jouw woning te isoleren? Lees dan snel verder.
Het onderzoek ‘Inkomenseffecten van woningisolatie naar de isolatiestandaard’ dat je hier kunt vinden, focust op woningen in Nederland die gebouwd zijn voor 1992. Goed geïsoleerde woningen zijn comfortabeler om in te wonen en belasten het klimaat minder. CPB en TNO onderzochten hoeveel het kost om alle woningen van voor 1992 te laten voldoen aan de isolatiestandaard en welke financiële gevolgen dat heeft voor huishoudens.
Voor woningen van voor 1992 is uitgerekend wat het kost om ze te isoleren en hoeveel energie daarmee bespaard kan worden. Als de vloer, het dak, de gevel en het glas worden geïsoleerd, zou 62% van de huishoudens na isolatie maandelijks meer overhouden dan zonder de maatregelen. Voor de andere 38% is het dus financieel gezien dus minder gunstig om te isoleren. Zij gaan er waarschijnlijk financieel op achteruit.
Inkomen en type woning bepalend
Of isoleren van je woning gunstig is voor de portemonnee, hangt van twee factoren af: inkomen van een huishouden en het type woning. Hieronder zetten we voor je uiteen wanneer het volgens dit rapport gunstig is om je woning te isoleren en in welke situaties juist niet.
Het is gunstiger om je woning te isoleren als:
Je eigenaar bent van de woning en een inkomen hebt boven 120% van het minimum. Dit komt doordat absolute investeringskosten of energiebesparing een minder groot aandeel hebben in het besteedbaar inkomen.
Je in een sociale huurwoning woont omdat de corporaties de kosten van isolatie dragen en de huur niet mogen verhogen. Daarnaast profiteert de huurder wel van de lagere energierekening door isolatie.
Het is minder gunstig om je woning te isoleren als:
Je eigenaar bent van een woning en je inkomen onder 120% van het minimum zit.
Je particuliere huurder bent: de kosten zullen waarschijnlijk aan je worden doorberekend.
Let op: dit is een algemene uitkomst van het rapport, iedere situatie is uniek. Wel blijkt uit het onderzoek dat de inkomenseffecten toenemen naarmate het inkomen van een huishouden lager is.
Energie- en gasprijzen van belang voor resultaten
Zoals we de afgelopen tijd hebben gemerkt, kan een hoge energierekening voor veel problemen zorgen. Het is daarom niet verrassend dat de energie- en gasprijzen in dit onderzoek ook een rol spelen. Bij hoge prijzen (en rentetarieven) zal het isoleren meer , wat voor ieder duidt op een positief effect op het inkomen. De effecten zijn in de tabel hieronder zichtbaar.
Toelichting afbeelding: KEV staat voor Klimaat- en Energieverkenning. In deze tabel duidt dit op een verwachte energieprijs.
Naast energiebesparing leidt isoleren tot andere baten waarmee niet is gerekend in het onderzoek:
Meer wooncomfort
Positieve gezondheidseffecten
Minder financiële kwetsbaarheid voor verhoging van energieprijzen
Grotere mogelijkheid om over te stappen op lagetemperatuurverwarming in de toekomst
Moet een investering altijd lonen?
Het onderzoek draait om eerste instantie vooral om financiële baten van isolatiemaatregelen. Hieruit blijkt dus dat het soms interessant is om te isoleren, en soms eigenlijk niet. Naast financiën wordt er ook een beetje aandacht besteedt aan maatschappelijke baten als wooncomfort, gezondheidseffecten, waardestijging (hier schreven wij onlangs een blog over), et cetera. Maar de maatschappelijke baten lijken voor velen toch minder mee te spelen.
De boodschap? Denk niet enkel aan financiën maar ook aan de maatschappelijke baten die niet altijd in geld uit te drukken zijn. Een aangename woning en een goede gezondheid zijn namelijk niet in geld uit te drukken!
Jouw oudere woning isoleren?
Ben je er van overtuigd dat het loont (financieel en/of maatschappelijk) om jouw woning te isoleren? Op Woontlekker vind je veel informatie over isoleren. Daarnaast hebben we een stappenplan om je dak te isoleren, uit te zoeken welk glas bij jouw woning past, of hoe je met kierdichting aan de slag kan.
Meer achtergrond nodig? Er is een nieuwe normering om de mate van woningisolatie te bepalen: de standaard en streefwaarden voor woningisolatie. Lees de blog.
Weten wat jij nog meer kunt doen om jouw woning te verduurzamen? Of heb je hulp nodig met in kaart brengen wat er überhaupt mogelijk is in jouw woning? Dan is de cursus van Woontlekker om een verduurzamingsplan voor je woning te maken wat voor jou!
Er is veel onwetendheid over de mogelijkheden om je huis te verduurzamen. Eigenaren van een woning weten hun woning vaak onvoldoende te verduurzamen. Ze weten veelal niet wat de voor- en nadelen zijn van alle duurzame systemen. Dit blijkt uit het onderzoek van Jaga Climate Designers. Over de resultaten van dit onderzoek en hoe je als woningbezitter de onwetendheid kan verhelpen, lees je in dit blog.
Recent heeft Jaga Climate Designers samen met marktonderzoeksbureau Markteffect onderzoek gedaan onder duizend Nederlandse woningeigenaren. Hieruit blijkt dat bijna driekwart van de ondervraagden duurzaamheid bij het kopen van een woning belangrijk vindt. Echter blijkt ook dat bijna twee derde van de ondervraagden van veel duurzaamheidszaken niet voldoende verstand heeft. Twee resultaten die tegenstrijdig zijn!
Duurzaamheid bepalend
Duurzaamheid is een trend die in steeds meer huishoudens belangrijk is. Dit wordt bevestigd in het onderzoek van Jaga: bijna 75% van de ondervraagden geeft aan dit (erg) belangrijk te vinden bij de aanschaf van een woning. Daarnaast gaf ook een kleine 70% aan dat zij al verschillende duurzame oplossingen hebben toegepast in hun woning. De wil om te verduurzamen en er mee bezig zijn, blijkt dus sterk uit dit onderzoek.
Naast het feit dat woningeigenaren steeds meer bezig zijn met verduurzamen ten gunste van het milieu, heeft verduurzamen ook nog andere voordelen. Zo kan de woningwaarde van je huis flink stijgen doordat je een gunstiger energielabel krijgt. Ook is de kans groter dat je jouw huis sneller verkoopt. Woontlekker schreef er een blog over.
Veel onwetendheid bij woning verduurzamen
De paradox uit dit onderzoek is dat er veel interesse in duurzaamheid is, maar eigenlijk nog niet veel kennis over is. Zo blijkt uit het onderzoek dus dat tweederde van de ondervraagden het verschil niet weet tussen een warmteopwekker en een afgiftesysteem. Twee belangrijke termen als we het hebben over het verwarmen van de woning.
Heb jij een opfriscursus nodig wat betreft deze begrippen? Warmtepomp-tips.nl heeft een handige begrippenlijst! Het is overigens geen schande als je als consument het verschil niet weet, zeker gezien er steeds meer mogelijkheden en nieuwe ontwikkelingen zijn om je woning te verwarmen.
Wat maakt het uit of je het verschil tussen de begrippen kent, vraag je je misschien af? Om hier antwoord op te geven moeten we kort te begrippen uitleggen:
Warmteopwekker: het apparaat dat jouw huis van warmte voorziet, bijvoorbeeld een warmtepomp of cv-ketel.
Afgiftesysteem: het systeem dat de warmte van de warmteopwekker ontvangt en via leidingen verspreid naar de afgiftepunten (bijvoorbeeld een radiator) in jouw woning.
Het is belangrijk om het verschil te weten omdat niet alle warmteopwekkers goed aansluiten op alle afgiftesystemen. Met gewone radiatoren en een warmtepomp krijg je het bijna nooit lekker warm, en ben je wellicht onderaan de streep helemaal niet duurzaam bezig.
Afstemming is belangrijk
Uit het voorbeeld hierboven blijkt dat zaken op elkaar moeten worden afgestemd als je je woning gaat verduurzamen. Dit gaat in veel gevallen van verduurzamen op. Een ander voorbeeld is dat het weinig zin heeft om een warmtepomp te nemen in een huis dat slecht geïsoleerd is. Je zit er waarschijnlijk niet warm bij, en je energierekening zal heel hoog worden!
Verduurzamingsplan als oplossing
Als je je woning gaat verduurzamen is het handig om een plan te hebben. Wat kan je allemaal verbeteren aan je woning? Wat is de eerste stap in het verduurzamingsproces? Hoe betaal ik dit allemaal? Dit zijn waarschijnlijk vragen waar jij als woningeigenaar ook mee zit.
Deze vragen leer jij zelf beantwoorden in de cursus Verduurzamingsplan voor je wonin. die Woontlekker heeft ontwikkeld. Op internet is veel informatie te vinden, maar jij leert deze informatie toe te passen op jouw situatie. Het resultaat van de kennis die je op doet? Aan het eind van de cursus heb je een verduurzamingsplan (waarin alles op elkaar is afgestemd) om jouw woning succesvol te verduurzamen!
Hier lees je hoe je een energiezuinig huis realiseert en wat dat oplevert. Woningeigenaren vertellen hoe ze lekker wonen en hun energiekosten verlagen. Ook vind je hier tips&tricks. Voor bewoners en woningeigenaren.
