Onze overheid heeft als doelstelling een in 2050 volledig circulaire economie. Een middel om dat te halen in de bouw is door het gebruik van biobased bouwmaterialen. Tijd om je eens in te lezen? Deze materialen kunnen eenvoudig worden gerecycled of afgebroken en slaan in veel gevallen CO2 op. Bouwen met biobased materialen gebeurt al, maar een flinke toename bleef nog uit. Om toepassing te stimuleren en mensen te informeren over biobased materialen en de eigenschappen ervan, heeft de Universiteit van Wageningen er een catalogus over gemaakt.
Biobased bouwen is goed met het oog op circulariteit en duurzaamheid. In de catalogus wordt duidelijk wat bijvoorbeeld de isolatiewaarde is van biobased bouwmaterialen, zodat je inzicht krijgt in hoeverre circulariteit de isolatiewaarde van je woning beïnvloedt. Biobased producten voldoen niet altijd aan de huidige bouwvoorschriften en zijn sommige materialen die circulair lijken, dat toch niet helemaal.
Lees eerst de blog en dan de catalogus!
De catalogus biedt overzicht voor zowel architecten en aannemers als particuliere opdrachtgevers of thuisklussers. En in begrijpelijke taal! Laat je niet te veel afschrikken door de lange lappen tekst. Daarom: lees deze blog van Woontlekker, zodat je daarna makkelijk en snel je weg vindt in de catalogus!
11 hoofdstukken boordevol informatie
De catalogus, geschreven door Jan van Dam en Martien van den Oever, onderzoekers Wageningen UR Food & BioBased Bouwen, beslaat 11 hoofdstukken. De catalogus is uitgebracht in 2019 en een update van de eerdere uitgave in 2012. In deze hoofdstukken worden de resultaten gepresenteerd van een beleidsondersteunend onderzoek naar de biobased economie. De hoofdstukken gaan onder andere over het belang van biobased bouwen, leveranciers en voorbeeldprojecten per stad.
Waarschijnlijk ben je het meest geïnteresseerd in hoofdstuk 3. Hierin staat een uitgebreid overzicht van verschillende soorten biobased bouwmaterialen. Ook wordt in dit hoofdstuk besproken welke materialen deels biobased zijn. Handige tabellen in dit hoofdstuk maken overzichtelijk wat de verschillen zijn tussen, en karakteristieken zijn van, bepaalde biobased bouwmaterialen.
Hout heeft de hoofdrol
In de materialenlijst in hoofdstuk 3 zijn hout en houtproducten (zoals bijvoorbeeld spaanplaten) de voornaamste bron van biobased bouwmaterialen. Dit komt doordat het gemakkelijk kan worden ingezet voor diverse bouwdelen als vervanging van staal, cement, heipalen, binnenwanden, enz. Het verbaast dan ook niet dat in een houtskelet nieuwbouwwoning 12 tot 15 m3 hout wordt gebruikt!
Hout is circulair en wordt tevens gezien als duurzaam doordat het CO2 kan opslaan. Maar het moet natuurlijk ook duurzaam geproduceerd zijn. Verschillende milieukeurmerken zoals FSC en Keurhout worden toegepast om dit, voor zo ver mogelijk, te garanderen. Met succes: 15 jaar geleden was 45% van het hout dat werd geïmporteerd duurzaam geproduceerd. Inmiddels ligt dit al rond de 90%, afhankelijk van de houtsoort.
Door de vele toepassingsmogelijkheden van hout is het logisch dat dit het meest toegepaste materiaal is bij biobased bouwen. Let wel: er zijn veel verschillen in houtsoorten, waardoor niet elke houtsoort voor elke toepassing geschikt is. In hoofdstuk 3 staat een uitgebreide tabel met de meest toegepaste houtsoorten in de bouw in Nederland. Voor elke houtsoort wordt onder andere het volgende behandeld:
- Hoe duurzaam het hout is
- De dichtheid in kg/m3
- Voor welke toepassingen dit hout gebruikt wordt
Ook andere biobased bouwmaterialen
Natuurlijk worden er in de catalogus nog andere biobased bouwmaterialen besproken. Deze vind je net als hout ook in hoofdstuk 3. Zo valt te lezen hoe binnenwanden van stro en vlasscheven kunnen worden gemaakt, hoe metselmortel biobased geproduceerd wordt van schelpkalk en hoe schelpen tevens kunnen worden gebruikt om je huis te isoleren.
Alle materialen worden overzichtelijk besproken per toepassing. Zo worden bijvoorbeeld de opties voor biobased houtlijmen genoemd, welke biobased brandvertragers er zijn, wat opties zijn voor biobased vezelcement of juist welke biobased isolatiematerialen er zijn. Die laatste worden zeer uitgebreid besproken en zijn in het rapport goed samengevat in een tabel. Deze zie je hier:
Meer weten over wat de Lambda-waarde precies is? We schreven er een blog over. Daarnaast wordt er in de tabel ook gesproken over de dikte van het materiaal. Waarom dit belangrijk is leggen wij van Woontlekker uit in dit filmpje.
Voorbeelden van biobased bouwprojecten
De catalogus helpt je waarschijnlijk al een eind op weg en introduceert wellicht nieuwe biobased bouwmaterialen die je nog niet kende. In hoofdstuk 7 vind je voorbeelden van biobased gebouwen in verschillende steden in Nederland. Dus ga inspiratie opdoen bij jou in de buurt! Er zijn in dit hoofdstuk ook foto’s van biobased gebouwen te zien, maar niet heel uitgebreid. Als je dus wilt weten wat mogelijk is qua design en architectuur, kun je wellicht beter deze blog van ons lezen. Of doe inspiratie op in de kennisbank van Biobasedbouwen.
In Biervliet werd vlasvezel toegepast bij de renovatie van de voor- en achtergevel van vier huurwoningen van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. (foto van https://www.woongoedzvl.nl/)
Ecologisch verantwoord verduurzamen?
Wil jij aan de slag met biobased bouwen of ecologisch verantwoord verduurzamen? In hoofdstuk 10 hebben de onderzoekers van de Universiteit Wageningen een lijst van leveranciers opgesteld. Per biobased bouwmateriaal is te vinden welk bedrijf dit levert en hier dus ook gespecialiseerd in is. Wordt het een grote klus of heb je meer hulp nodig? In hoofdstuk 11 is een lijst met architecten en aannemers die gespecialiseerd zijn in biobased ontwerpen en biobased bouwen.
Dit is de link naar de Catalogus biobased bouwmaterialen: https://edepot.wur.nl/461687
De catalogus is uitgegeven in 2019 en een update van de versie van 2012. Mogelijk niet meer overal helemaal up to date, maar nog steeds actueel genoeg, vandaar deze blog.
Beluister de podcast biobased bouwen
In de SPREX podcast van Saskia de Jong (blogger Woontlekker) hield architect Peter Brouwer een warm pleidooi voor biobased bouwen. Inspirerende uitleg met sprekend perspectief hoe de woningbouw zich ontwikkelt. Als consument heb je straks een veel prettiger huis dat grotendeels in de fabriek gebouwd zal zijn. In deze blog vind je toelichting en de link naar de podcast.
