Gezellig, dat warm knapperend houtvuurtje. Vooral in de winter, zeker als-ie zo koud is als de afgelopen dagen. Maar misschien heb je het al gemerkt: na het Gronings gas ligt nu ook de onschuldig ogende ‘gezellige houtkachel’ onder vuur! Sommige mensen hebben veel last van de houtrook. Hout stoken is erg gezellig, maar niet gezond en ook niet duurzaam. De gesubsidieerde pelletkachel wel?
En kijk en lees hoe wij onze open haard transformeerden!
De overheid kreeg begin deze maand het dringende advies om voortaan het gebruik van houtkachels te gaan bestrijden, of op z’n minst te ontmoedigen. Dat advies kwam van het Platform Houtrook en Gezondheid, waarin onder andere vijf GGD’s, enkele gemeenten, het Longfonds, het RIVM en TNO deelnemen. Zelfs de kachelbranche heeft haar handtekening onder het advies aan de overheid gezet. Al met al best een stevige lobby dus.
10% ervaart overlast door houtrook
Maar hoe groot is dat houtrook-probleem eigenlijk, vraag je je dan af. Volgens het Platform Houtrook en Gezondheid ervaart ruim 10% van de Nederlanders overlast door houtrook. Met name mensen die last hebben van astma balen stevig van al die nieuwe houtkachels die er de afgelopen jaren bij zijn gekomen. En hoeveel mensen verstoken momenteel hout in en om hun woning? Volgens het CBS zou het gaan om zo’n 14% van de Nederlandse huishoudens. Dat is inclusief die open haard die in de winter incidenteel wordt aangestoken.
Subsidie voor pelletkachel
Nou weten we inmiddels dat Nederland op termijn van gas af gaat. En daar zit ook een deel van het houtstook-probleem, want er zijn redelijk wat huishoudens die de overstap willen maken van gas naar een pelletkachel. Sterker nog: de overheid subsidieert sinds een paar jaar de aanschaf van ‘duurzame’ pelletkachels en biomassaketels, als onderdeel van de ISDE-regeling. Hoewel er al een tijdje stevig gediscussieerd wordt over de vraag hoe duurzaam pellets en biomassa nou echt zijn, kunnen we in ieder geval constateren dat het advies van het Platform Houtrook en Gezondheid lijnrecht tegen het huidige overheidsbeleid in gaat.
Natuurlijk willen we allemaal schone en frisse lucht. Zowel buiten als binnen. Op het werk en thuis. Want dat is goed voor onze gezondheid. Sigaretten en sigaren roken we inmiddels (bijna) niet meer, maar industrie en verkeer zorgen nog steeds voor een flinke dosis luchtverontreiniging. En daar komt die gesubsidieerde houtkachel dan bovenop. Maar helaas… daarmee zijn we er nog niet!
Frisse lucht binnenshuis schaars
Ik wil je niet onnodig bang maken, maar er zijn nog veel meer onvermoede bronnen van luchtvervuiling. Zo willen het Longfonds en TNO dat we ook allemaal een betere afzuigkap installeren in de keuken. Want bij het bakken en braden – van vegetarische karbonades tot de ouderwetse spekpannenkoek – blijkt óók een enorme hoeveelheid schadelijke stoffen, zoals fijnstof vrij te komen. Frisse lucht is vooral binnenshuis een schaars goed.
Beter meten
Natuurlijk willen we allemaal schone en frisse lucht. Dus ventileren we onze woning zo goed en zo kwaad als het kan. Maar we willen ook gezelligheid en pannenkoeken en duurzaam. Waar gaat dat naartoe? Het verbannen van de rokende medemens uit de openbare ruimte is één ding. Het verbannen van de houtkachel (die niet in de openbare ruimte staan en uiteraard niet illegaal zijn) zal hoe dan ook een lastigere klus worden. Er zullen bijvoorbeeld betere methoden moeten worden ontwikkeld om te meten hoe het zit met de hoeveelheid fijnstof in de lucht als gevolg van het toenemend aantal houtkachels. De ISDE-subsidieregeling loopt intussen nog door tot 2021.
Word geen fijnstof-aso!
Maar uiteindelijk gaat deze discussie niet om technische zaken als fijnstof normen en luchtmetingen. De tijdgeest is omgeslagen als het gaat om gezondheid, en uiteraard ook als het gaat om duurzame energie.
Vandaar het advies: denk goed na voordat je een (gesubsidieerde) pelletkachel aanschaft, want hout stoken is dan wel heel erg gezellig, maar niet echt duurzaam. Voor je het weet ben je straks de fijnstof-aso van de buurt! Ik pleit hier beslist niet voor een verbod op de barbecue, maar als ik kijk naar de snelle veranderingen in maatschappelijke opvattingen, lijkt het verbranden van biomassa als vervanging voor aardgas geen al te robuuste oplossing voor de lange termijn.
Wij deden het héél rigoreus!
Zo was het bij ons in de huiskamer, een open verbinding naar buiten dus:
Een gezellige houtkachel als open haard, die we overigens weinig aan hadden. Lang gedubt: weg halen of niet? Een andere kachel er voor terug? We zagen op tegen gedoe, maar hakten tóch de knoop door.
We hebben hem helemaal weggehaald en er een mooie kast voor in de plaats gezet.
Zo gingen we aan de slag:
We braken de schoorsteen beneden af, boven bleef hij zitten. De draagmuur bleef uiteraard staan. Er voor kwam een kast en ruimte voor hifi en de tv. Een dik betonnen blok aan de onderkant lieten we lekker zitten, we bouwden de kast er omheen.
En zo is het geworden:
Gaaf hè!
