Koudebruggen. Of zijn het toch thermische bruggen of juist warmtebruggen? Op internet vind je verschillende terminologie en uiteenlopende informatie. Wij vroegen het bouwkundig expert Dirk Jan Karsten van de Luchtdichtshop. De informatie die hij gaf was anders dan verschillende bronnen op het internet. Dus benieuwd welke terminologie juist is en wat het is? Lees dan vooral verder.
Koudebrug, warmebrug of thermische brug?
In de volksmond wordt het veelal een koudebrug genoemd. Het heeft deze benaming in Nederland gekregen omdat wij met name last hebben van dit soort aansluitingen: de plek waar een koude, warme of thermische brug ontstaat, in de koude periode. De plek voelt dan koud aan en dat maakt ‘koudebrug’ een logische benaming.
Echter, is het niet zo dat de kou van buiten naar binnen komt, hoewel dat misschien wel zo lijkt. De warmte stroomt juist naar buiten. Hierdoor is er in Duitsland gekozen voor de term ‘Wärmebrücke’, oftewel warmebrug. In het Engels wordt het een ‘Thermal Bridge’, ofwel thermische brug genoemd. Volgens Dirk Jan hebben de Engelsen het bij het rechte eind: “de aansluitingen waar het fenomeen plaatsvindt is namelijk een snelweg voor thermische energie.” In dit artikel spreken we vanaf nu dan ook van ‘thermische bruggen’.
Wat is een thermische brug?
Een thermische brug is een aansluiting in de gebouwschil met een verminderde warmteweerstand. De gebouwschil, eigenlijk de jas van je woning, bestaat uit het dak, de vloer en de gevel. Een doorbreking van deze jas, bijvoorbeeld een balkon, kan vaak beter warmte geleiden dan de rest van de schil. Als warmte wordt geleid door een aansluiting, houdt dit in dat het materiaal van die aansluiting kou, of dus beter gezegd warmte, vervoert.
Dit betekent dat je hele gevel goed geïsoleerd kan zijn, maar als er een aansluiting van beton in de gevel zit van bijvoorbeeld het balkon, wordt op deze plek veel warmte de woning in en uit vervoerd. Op die plek is er dus geen isolatie die de geleiding van warmte kan stoppen en wordt gesproken van een thermische brug.
Kou en schimmelvorming
Een nadeel van de thermische brug is dat door het sterk geleidende materiaal warmte uit de woning verloren gaat. Dit geeft een onaangenaam binnenklimaat, het is in de winter namelijk kouder, en dat geeft waarschijnlijk hogere energiekosten. In de zomer kan er juist sprake zijn van warmte die de woning in komt.
Naast warmteverlies kan een koudebrug ook zorgen voor condensatie en schimmels. Dit komt doordat de warme lucht in huis wordt afgekoeld en in contact komt met de koude oppervlakken van de koudebrug. Schimmels en condensatie zijn slecht voor je gezondheid, maar kunnen uiteindelijk ook de muur structureel aantasten. Dit herstel brengt extra kosten met zich mee.
Waar komt het voor?
Zoals je hier leest kan een thermische brug voorkomen bij aansluitingen in de gebouwschil, bijvoorbeeld een balkon. Enkele voorbeelden van plekken waar een thermische brug kan ontstaan zijn:
- De overgang tussen funderingen en wanden in metselwerk
- Vloerplaten in contact met het buitenblad van de spouwmuur
- Lateien en balken die zijn aangestort tegen het buitenblad
- Raamdorpels
- Materialen in de gebouwschil met verschillende warmtegeleidingscoëfficiënten
- De aansluiting van je kozijnen op de wand rondom
Een thermische brug kan ook ontstaan in een houtskeletbouw wand, waarbij houten balken tussen de isolatie zitten. Het hout kan hier een thermische brug zijn in de gevel. Wel is belangrijk om te vermelden dat het effect van een thermische brug bij materiaal als hout wel een stuk minder is dan bij beton. Beton geleidt warmte makkelijker en meer, waardoor hier dus meer sprake is van warmte die wordt geleid.
Wil je meer voorbeelden van plekken waar thermische bruggen kunnen ontstaan? Of juist handige illustraties die thermische bruggen visualiseren? Bekijk dan de site van Joost de Vree. Op deze site vind je overigens meer betrouwbare informatie, al is het soms wel pittige stof.
Wat is een thermische brug NIET?
Toen we aan de slag gingen met onderzoek naar koudebruggen – want wij dachten voorheen ook dat dit de correcte terminologie was – kwamen we veel tegenstrijdige informatie tegen.
Daarom maken we je ook graag duidelijk wat een thermische brug dus NIET is. Zo weet je dat je op zoek moet naar andere oplossingen omdat jouw probleem bijvoorbeeld meer met kierdichting of juist slechte isolatie te maken heeft.
Op internet lees je soms dat thermische bruggen een gevolg zijn van slechte isolatie, bijvoorbeeld omdat deze niet goed op elkaar aansluit, omdat er gaten in (zijn gaan) zitten of omdat er vuil in het materiaal zit. Dit zorgt er zeker voor dat de isolatie minder goed zijn werk doet, maar is geen thermische brug. Er is namelijk geen sprake van materiaal dat thermische energie van buiten naar binnen geleidt en andersom.
Daarnaast lees je ook andere voorbeelden van thermische bruggen, als slechte afdichtingen die kieren of niet-geïsoleerde delen als gevolg hebben. Ook hier is vaak geen sprake van een thermische brug, maar niet altijd. In deze gevallen is het veelal de verplaatsing van warme of koude lucht zelf, door bijvoorbeeld een kier. Er is dus geen sprake van energieverplaatsing als gevolg van een materiaal als beton. Het effect is vaak wel hetzelfde: kou (of warmte) in de woning.
Thermische energie: verplaatsing van kou of warmte?
Nog even een korte alinea ter verduidelijking van thermische energie. In dit blog wordt namelijk veelal gesproken over de verplaatsing van warmte, terwijl je in je woning juist kou voelt binnenkomen. Hoe zit dit?
Dirk Jan van de Luchdichtshop legt het uit: “Thermische energie is net als water, het wil altijd vanzelf van een hoger punt naar een lager punt. Je kan het ook vergelijken met wind die altijd van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied gaat. Het is dus altijd de warmte (thermische energie) die zich verplaatst. Als gevolg daarvan kunnen objecten koud aanvoelen door het ontbreken van warmte. Maar kou kan zich dus niet verplaatsen, hoewel dat natuurlijk wel is wat we ervaren.”
Aan de slag met kou in je woning?
Heb je last van kou in je woning? Probeer dan na te gaan wat de reden hiervan is. Een thermische brug verhelpen is een stuk moeilijker dan je spouwmuur isoleren of tochtstrips toe te passen. Als je aan de slag wilt met je woning isoleren en de kou te verminderen raden we je aan om op onze ‘Gratis’ pagina te kijken. Hier vind je verschillende downloads om zelf je dak te isoleren, te ontdekken waar tocht je woning in komt, of om uit te zoeken welk glas je het best kan plaatsen.
Ook je kennis delen?
Heb jij ook ervaring en expertise die je graag wilt delen met een groter publiek dat wil verduurzamen? Dat kan bij Woontlekker! Wij staan open voor jouw ideeën en inbreng. Neem contact op via info@woontlekker.nl en laat ons weten waarover het kan gaan. Je mag zelf schrijven, maar dat hoeft niet. Wij hebben geen interesse in al te commerciële verhalen. Wij zijn benieuwd!
Op de foto Dirk Jan Karsten die bij mij thuis isolerend tape aanbrengt tussen gevel en kozijn, nadat de nieuwe pui is geplaatst.
