Je woning goed ventileren is belangrijk voor je comfort én je gezondheid. Alleen zo nu en dan even luchten is niet voldoende. Goed ventileren, maar niet meer dan nodig is, want anders gaat je energierekening omhoog. Koude buitenlucht die binnenkomt warmt immers op tot kamertemperatuur en dat kost energie. Het kennisdocument ‘Ventileren voor dummies’ op Klimapedia maakt de ingewikkelde materie van ventileren toegankelijk. Op Woontlekker enkele passages.
Wat betekent het woord ventilatie eigenlijk? Dit is de bewust binnengebrachte verse lucht voor toevoer van zuurstof en afvoer van verontreinigingen. Verontreinigingen kunnen zijn:
- de afvoergassen van koken en stoffen die daarbij vrijkomen
- stoffen die afgegeven worden door materialen in huis (gordijnen, vloerbedekking, aftimmeringen)
- de lijmen waarmee die zijn aangebracht
- alle stoffen die we als mens afgeven, kooldioxide én allerlei geurstoffen
Natuurlijk en mechanisch ventileren
Ventileren klinkt heel simpel, maar goed ventileren is in de praktijk nog niet zo eenvoudig. Het begint er natuurlijk mee dat er goede voorzieningen aanwezig moeten zijn: ramen die open kunnen, roosters en klepraampjes, mogelijkheden voor doorstromen van lucht van de ene naar de andere ruimte, of naar een centrale plaats zoals de hal, of het trappenhuis. Of naar keuken en toilet waar een verticaal kanaal naar dakniveau is, van waaruit de afvoerlucht weer naar buiten kan. Bij dit soort voorzieningen gaat het om natuurlijke ventilatie. Deze situatie tref je aan in woningen tot circa 1975.
Vanaf 1975 is mechanische afvoer van ventilatielucht vanuit keuken, badkamer en toilet via een ventilator, meestal geplaatst op de zolder. Ook in oudere woningen is vanaf die tijd vaak een afzuigventilator geplaatst op de bestaande kanalen.
Hedendaagse woningen hebben in veel gevallen een volledige mechanische ventilatie. Dat betekent dat de lucht naar de verschillende vertrekken door kanalen wordt toegevoerd en in de vertrekken binnen gebracht via inblaasroosters, én dat de lucht ook weer wordt afgevoerd door kanalen. Dat kan ook weer via afvoerroosters in de vertrekken of doordat de lucht kan doorstromen naar de keuken, hal, toilet, badkamer, waar de lucht wordt afgezogen. In moderne huizen wordt inmiddels doorgaans mechanische balansventilatie toegepast.
Naden en kieren dichten
In oude of slecht onderhouden huizen is er vaak te veel luchtuitwisseling door kieren en naden. Dat betekent een ongecontroleerde luchtuitwisseling tussen binnen en buiten. Dat leidt tot onnodig energieverlies én tot comfortproblemen zoals tocht.
Daarom is het zaak naden en kieren zo goed mogelijk te dichten. En check dan ook meteen of er goede ventilatievoorzieningen aanwezig zijn. Bij het energiezuiniger maken van huizen wordt vaak te eenvoudig alleen maar aan isoleren of kieren dichtmaken gedacht. De invloed op de ventilatie wordt vaak vergeten. Ook kan een goed geïsoleerd huis ’s zomers minder makkelijk warmte kwijt. Het is dus zaak om ook overmatige zoninstraling te kunnen weren. Dat kan in feite alleen goed met buitenzonwering. Daarnaast moet er ook goed kunnen worden geventileerd. Met name ook ’s nachts om het huis weer af te koelen, zodat de bouwmassa de volgende dag weer warmte op kan slaan en zo de temperatuurstijging in het huis beperkt blijft. Die nachtventilatie moet natuurlijk wel op een inbraakvrije manier kunnen plaatsvinden.
Hoeveel ventileren?
Per persoon is 25-50 m3 /h verse lucht nodig. Dat betekent dat voor een gemiddelde woonkamer met vier personen er minimaal 100 m3 /h nodig is voor de basisventilatie. De ondergrens komt voort uit de wens de lucht voldoende fris te houden en de geurstoffen die wij zelf afgeven af te voeren. Denk maar eens aan een ruimte waar veel mensen bij elkaar zijn, bijvoorbeeld een schoollokaal, waar je niets vermoedend binnen stapt en dan meteen ruikt dat er daar niet voldoende geventileerd wordt.
Als je deze hoeveelheden aanhoudt worden ook andere afvalstoffen in het algemeen voldoende afgevoerd. Op plaatsen waar inspanning wordt verricht en mensen meer geurstoffen afgeven of andere afvalstoffen moeten worden afgevoerd, is het verstandig de bovenste waarde aan te houden.
Voor zuurstofbehoefte van de mens hoeft er niet veel geventileerd te worden. Daarvoor is een paar m3/h al voldoende. Bij ventilatie is dus echt het afvoeren van verontreinigingen maatgevend.
Meer lezen en downloaden
Het document ‘Ventileren voor Dummies’ van Kees van der Linden op Klimapedia is 6 pagina’s lang en zeer goed toegankelijk voor consumenten. Van der Linden is o.a. oprichter van Klimapedia en voormalig universitair hoofddocent Bouwfysica en Gebouwtechniek TU Delft. Hij schreef het met de bedoeling om bij zoveel mogelijk mensen het inzicht in ventilatie te verbeteren. Er zit ook een pagina bronnen bij om nog meer te lezen. Gratis downloaden, een aanrader! De website www.klimapedia.nl geeft achterliggende technische informatie. En kijk vooral op de pagina ‘Publicaties’.
Over Klimapedia
Klimapedia is een kennisbank voor bouwfysica, binnenmilieu, installaties en duurzaamheid. Les- en kennismateriaal worden hier aangeboden van technische universiteiten, technische hoge scholen en vakgerichte cursussen. Docenten en cursusleiders kunnen hier hun dictaten, presentaties, toetsen, oefeningen en achtergrondinformatie delen en beschikbaar stellen voor collega’s, studenten en andere geïnteresseerden.
Meer op Woontlekker over ventileren
Student bedenkt praktisch ventilatiepaneel voor frisse lucht
Vijf hardnekkige misverstanden over balansventilatie
Snap je het belang van ventilatie dan woon je gezond
Alles over ventilatie in ons e-book
Wil je meer lezen over wat ventilatie precies is, hoe je een ventilatieplan maakt, welke ventilatiesystemen er zijn en wat het belang ervan is? Download dan ons e-book en ontvang naast kennis ook praktische tips hoe jezelf aan de slag kunt gaan. Het is helemaal gratis! Op onze ‘Gratis‘ pagina vind je meer van dit soort downloads.